ΛΟΥΙΖΑ ΚΑΡΑΠΙΔΑΚΗ:
«Κάθε λαός έχει ανάγκη από το παρελθόν και τις ιδιαιτερότητές του»
Από: Δημήτρης Μαριδάκης
Δημοσιεύθηκε στις: 10-08-2013 11:00:46
«Για εμένα θα ήταν ιδανικό κάθε μικρό μέρος της Ελλάδας να είχε ένα πολιτιστικό πόλο έλξης. Η Ελλάδα άλλωστε είναι συνυφασμένη με τον πολιτισμό της και οι ξένοι επισκέπτες έρχονται τόσο για το τοπίο, όσο και για τους ανθρώπους, τον πολιτισμό και το φαγητό». Η ιστορικός Τέχνης και μόνιμη συνεργάτιδα του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών Λουίζα Καραπιδάκη εδώ και χρόνια έχει συνδέσει το όνομά της με το Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης στην Παλαιόχωρα όπου μέσα από στοχευμένες δράσεις, δουλεύοντας αφιλοκερδώς μαζί με τους συνεργάτες της, κατάφεραν να μετατρέψουν τη νοτιότερη πόλη της Ευρώπης σε ένα μικρό κέντρο πολιτισμού.
Τη συναντήσαμε πριν από λίγες ημέρες έξω από το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης της Σπλάντζιας όπου επιμελήθηκε την Εκθεση "Ανέλιξη Μνήμης" και μιλήσαμε για τη συμμετοχή της στις εκδηλώσεις του XANIaRT 2013 αλλά και τις πολλές αλλά αναξιοποίητες εν πολλοίς -με ευθύνη της πολιτείας- δυνατότητες η Ελλάδα να ξαναβρεί το σθένος και την ταυτότητά της μέσα από τον πολιτισμό.
Μιλήστε μου για την έκθεση στο εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης;
Η Κλεώνη Μανουσάκη είχε εκθέσει τον χειμώνα σε μια ομαδική Εκθεση μια εγκατάσταση η οποία πραγματεύεται τους αρχαίους πολιτισμούς και πώς αυτοί κληρονομήθηκαν στις μέρες μας, στις παλίμψηστες πόλεις όπου ο ένας πολιτισμός διαδεχόταν τον άλλο, και που στις μέρες μας έχει αλλάξει εντελώς αυτή η λογική της κληρονομιάς με την έννοια ότι εμείς επεμβαίνουμε με τις νέες τεχνολογίες. Αυτό το σκεπτικό της Κλεώνης μεταφέραμε σε ένα τόπο με βαριά κληρονομιά, έναν τόπο ιερό, όπως το εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης που δένει εξαιρετικά με το θέμα της έκθεσης. Επίσης, αναζητώντας ένα διάλογο με έναν άλλο καλλιτέχνη θεώρησα ότι μπορούμε να συνδυάσουμε την εγκατάσταση της Κλεώνης με ένα έργο της Ελένης Τζάρτζαλος η οποία διαπραγματεύεται τους αρχαίους πολιτισμούς και τα ίχνη τους στο σήμερα. Κοινό σημείο τους είναι ότι και οι δύο είναι εικαστικοί που χρησιμοποιούν όλα τα μέσα για να φτάσουν στο εννοιολογικό τους κομμάτι δηλαδή ήχο, βίντεο, κατασκευές, ζωγραφική κ.λπ.. Πέραν αυτής της Εκθεσης έκανα την επιμέλεια της ομαδικής έκθεσης "Αλογα πραγματικά και συμβολικά στην Τέχνη" στο Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης στην Παλαιόχωρα που βλέπουμε πώς διαπραγματεύεται ένας καλλιτέχνης την έννοια του αλόγου είτε μυθολογικά είτε συμβολικά κ.λπ., ενώ στην Αίθουσα Πολιτιστικών Δράσεων της Παλαιόχωρας επιμελήθηκα μια έκθεση φωτογραφίας του παλιού φωτογράφου Ευτύχιου Λιατάκη που με πάθος φωτογραφίζει από το ?60 και ο οποίος συγχρόνως είχε το μεράκι να μαζεύει οποιαδήποτε άλλη φωτογραφία της Παλαιόχωρας. Με αυτό τον τρόπο ζωντανεύει το παρελθόν της πόλης και της ιστορίας της τα τελευταία 100 και πλέον χρόνια.
Και οι τρεις παραπάνω Εκθέσεις γίνονται στο πλαίσιο του ΧΑΝΙaRT που τα τελευταία χρόνια ως θεσμός έχει μετατρέψει τα Χανιά σε κέντρο εικαστικών Τεχνών. Πώς βλέπετε αυτή την πρωτοβουλία;
Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχω στο ΧΑΝΙaRT. Είναι ένα τεράστιο εγχείρημα, πιστεύω πολύ σε αυτό και μακάρι τα Χανιά να γίνουν ξανά ένας τόπος πολιτιστικού προορισμού. Μου αρέσει το γεγονός ότι υπάρχει μια περιοδικότητα και ότι μπορεί κάποιος να κάνει διακοπές και να πηγαίνει κάθε βράδυ σ? ένα διαφορετικό εικαστικό γεγονός. Μου αρέσει επίσης ότι μέσα στο πρόγραμμα περιλαμβάνονται εκδηλώσεις για κάθε κοινό και ανοίγεται ένας διάλογος που αφορά όλους, ντόπιους και ξένους, παιδιά και μεγαλύτερους.
Δεν είναι οξύμωρο μέσα σε αυτή την κρίση να βλέπουμε τέτοια εγχειρήματα;
Ξέρω ότι υπάρχει τεράστιο πρόβλημα προϋπολογισμών και εγώ όπως και πολλοί άλλοι δουλεύουμε σε εθελοντική βάση. Ομολογώ ότι καμιά φορά θα ήθελα καλύτερα μπάτζετ αλλά είμαι χαρούμενη που χωρίς μπάτζετ καταφέρνουμε με αξιοπρέπεια να κάνουμε όλη αυτή την κίνηση. Αντίστοιχα και στο Μουσείο Ακριτών της Ευρώπης που έχω αναλάβει την επιμέλεια δουλεύω σε εθελοντική βάση, όπως και η υπεύθυνη του Μουσείου, αλλά και ο δήμαρχος που συμπαραστέκεται σημαντικά όχι τόσο υλικά αλλά ηθικά. Δεν συμφωνώ βεβαίως ότι όλα μπορούν να γίνουν χωρίς χρήματα και ξέρω ότι αυτό αγγίζει καμιά φορά την εκμετάλλευση. Όμως από την άλλη μεριά επειδή όλοι ως Ελληνες έχουμε περάσει 3 δραματικά χρόνια και έχει κλονιστεί η ταυτότητα, η αυτοπεποίθησή και το σθένος μας, θεωρώ ότι αυτός είναι ένας τρόπος αντίστασης σε όλη αυτή τη μιζέρια και ηττοπάθεια.
Εκτός από το Μουσείο Ακριτών έχετε επιμεληθεί πολλά ακόμα μουσεία. Αισθάνομαι καμιά φορά ότι σε αυτή τη χώρα οι πολιτιστικοί θησαυροί δεν έχουν προσεχθεί όσο θα έπρεπε. Ποια είναι η δικιά σας εικόνα;
Για εμένα θα ήταν ιδανικό κάθε μικρό μέρος της Ελλάδας να είχε ένα πολιτιστικό πόλο έλξης. Η Ελλάδα άλλωστε είναι συνυφασμένη με τον πολιτισμό της και οι ξένοι επισκέπτες έρχονται τόσο για το τοπίο, όσο και για τους ανθρώπους, τον πολιτισμό και το φαγητό της. Βλέποντας επίσης το μοντέλο της Παλαιόχωρας που ένα μικρό μουσείο μπορεί να φέρει απίστευτα αποτελέσματα, παρά τα λειτουργικά προβλήματα, την έλλειψη χρημάτων κ.λπ., καταλαβαίνω ότι αυτό το μοντέλο μπορεί να πετύχει. Ο δήμαρχος Παλαιόχωρας είπε κάτι πρόσφατα που είναι χαρακτηριστικό: «Όταν ξεκινήσαμε -ανέφερε- ψάχναμε χορηγούς και δεν βρίσκαμε και τώρα πλέον μας παρακαλούν». Κι αυτό -όπως είπε- έγινε όχι για να ακουστεί το όνομά τους αλλά γιατί με αυτό τον τρόπο θέλουν να ευχαριστήσουν για την ύπαρξη του μουσείου που φέρνει πολύ κόσμο άρα και χρήματα στην περιοχή.
Εχετε ασχοληθεί πολύ και με εκπαιδευτικά προγράμματα σε μουσεία. Προγράμματα που πέρα του ότι κάνουν συναρπαστικές τις επισκέψεις, αναδεικνύουν ουσιαστικά την ταυτότητα του τόπου...
Κάθε λαός έχει ανάγκη από τους ήρωές του, από το παρελθόν και τις ιδιαιτερότητές του. Εγώ για παράδειγμα ως παιδί γέννημα θρέμμα του Ηρακλείου ήμουν πάρα πολύ περήφανη για τον τόπο μου.
Κι αυτό γιατί είχα δίπλα μου μια Κνωσσό, μια Φαιστό, παραδίπλα τα Χανιά που είναι πάντοτε ωραία, τη Ζάκρο κ.λπ..
Αυτά όλα αποτελούν μια ταυτότητα διαχρονικότητας που μας ξεχωρίζει μέσα στην Ευρώπη. Από την άλλη, οι νέες γενιές μέσα στην παγκοσμιοποίηση και την εμπορική κουλτούρα που επιβλήθηκε έχουν αναπτύξει μια πλήρη αποστροφή προς όλα αυτά. Βεβαίως κι ένα παιδί σήμερα δεν μπορεί να ζει με φουστανέλα, αλλά δεν επιτρέπεται και τέτοια άγνοια της κληρονομιάς μας.
Δυστυχώς όμως στην Ελλάδα αγαπάμε οτιδήποτε ξένο. Λίγο γιατί πρέπει να επικοινωνήσουμε με τους ξένους ως μικρή χώρα, λίγο γιατί έχουμε μια εμμονή ότι μπορούμε να ζήσουμε μόνο με τον τουρισμό, μάς κάνει να ξεχνάμε τη δική μας ιστορία. Νομίζω λοιπόν ότι η ταυτότητα που λέτε καλλιεργείται από τις μικρές ηλικίες.
Οχι με την έννοια του σωβινισμού αλλά με την έννοια του να καταλάβει το κάθε παιδί ότι η διαφορετικότητά μας θα μας κάνει να σταθούμε στο ύψος μας και ότι μόνο έτσι μπορεί και το ίδιο το παιδί να γίνει ένας άνθρωπος με αυτοπεποίθηση που μπορεί να έχει το σθένος να υπερασπιστεί στις δύσκολες στιγμές αυτό που είναι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου